Het begint al als we vanuit het stadje Dachau (ruim 40.000 inwoners) naar het voormalige concentratiekamp rijden over de Weg des Erinnerns (de Weg van de Herinnering) richting de huidige KZ-Gedenkstätte. (KZ staat voor Konzentrationslager). Achter de laatste bocht doemt de oostelijke muur van het kamp rechts van ons op: een muur van honderden meters lang, betonnen platen met meerdere rijen prikkeldraad erboven, strekt zich voor ons uit. De verschrikkingen die zich hier tussen 1933 en 1945  hebben afgespeeld zijn hier al voelbaar. We rijden langs de zuidkant van het kamp en stuiten dan op een afrastering van prikkeldraad die pal langs de Straße der KZ-Opfer is geplaatst. De rillingen lopen ons over de rug. Wat is dit?! Parallel aan het hek loopt een weg die doorgang biedt tot prachtige wooncomplexen. Een bordje geeft gelukkig opheldering: het waren de appartementen en villa’s waar de SS’ers tijdens de oorlogsjaren woonden. Na de oorlog zijn de complexen eerst gebruikt door het Amerikaanse leger en vandaag de dag gebruikt de Beierse oproerpolitie ze voor service- en kantoordoeleinden. Toch blijft het een angstaanjagend gevoel opwekken, zo’n hek met prikkeldraad pal achter het voormalige concentratiekamp.

Een bittere leugen

We melden ons bij het bezoekerscentrum van de KZ-Gedenkstätte, waar zich ook een boekwinkel in bevindt. Ja, we zijn vrij om overal foto’s van te maken, maar Herr Knoll die ons toegang tot het archief zou verlenen is helaas ziek. Dat geeft voor ons niet, we zullen alle tijd nodig hebben om alleen al het kamp zelf te bekijken. We begeven ons richting het Jourhaus, een gebouw waarin de voormalige SS-kantoren waren gehuisvest en dat tevens de hoofdingang was tot het kamp. Onszelf tergend bewust van de grond die onze voeten hier betreden, lopen we naar de toegangspoort met het infame ‘Arbeit Macht Frei’. De realiteit stond in bijzonder schril contrast met deze belerend bedoelde leus. Nu we weten wat zich hier allemaal achter deze poort heeft afgespeeld, zijn deze woorden niet minder dan een bittere leugen die de laatste restjes hoop de grond inboorde en velen letterlijk de dood injoeg.